فتوای عجیب دانشمند مصری، جنجال برانگیز ش

به رغم اینکه دکتر عطیه، بعداً فتوای خود را پس گرفت و پوزش خواست، اما مقامات ارشد دانشگاه الازهر، تصمیم گرفته اند تا زمان انجام تحقیقات کامل، او بر سر کارش حاضر نشود. دکتر عزت عطیه استاد و رئیس بخش حدیث در دانشگاه الازهر گفته بود که برای جلوگیری از خلوت یک زن و یک مرد نامحرم در محل کار، “زن می تواند به همکار مرد خود شیر بدهد”. جنجال زن نقابدار دکتر عطیه گفته بود که این فتوا را به عنوان راه حلی برای از بین بردن مشکل خلوت محرم میان زن ومرد صادر کرده است این فتوا جنجال بزرگی را در جامعه مصر برانگیخت که هنوز هم ادامه دارد و در رسانه های عربی باز تاب گسترده یافت. دکتر عطیه، هم از داخل و هم از خارج االازهر مورد انتقاد شدید قرار گرفت و مسأله حتی به پارلمان مصر کشیده شد. شورای عالی جامعه الازهر ضمن محکوم کردن این فتوا، به رییس دانشگاه الازهر توصیه کرد که انجام وظیفه آقای عطیه را به حالت تعلیق در آورد و در این زمینه تحقیق کند. این شورا، فتوای دکتر عطیه را مخالف اصول اسلام و اخلاق آموزشهای اسلامی خواند و گفت چنین کاری، باعث بدنامی الازهر می شود. بر اساس شریعت اسلامی، خلوت یا تنها بودن زن و مرد بالغ که قرابت نسَبی و سَببی نداشته باشند، جایز نیست. دکتر عزت عطیه، پیش از اینکه فتوای خود را پس بگیرد، گفته بود که این فتوا را به عنوان راه حلی برای از بین بردن مشکل خلوت محرم میان زن ومرد صادر کرده است، زیرا به باور او، “حمایت ناموس از اهداف شریعت اسلامی است”. ‘قضیه ابوحذیفه’ دانشگاه اسلامی الازهر مقامات الازهر گفته اند که فتوای دکتر عطیه، باعث بدنامی این دانشگاه اسلامی می شود اما منتقدان بر این باورند که فتوای آقای عطیه، از چندین نگاه با اشکالات و نارسایی های فاحشی روبروست. آنها می گویند از جمله، حدیثی که دکتر عطیه آن را مبنای فتوای خود قرار داده، صرف نظر از صحت و سقم سند آن – تنها به یک مورد خاص بر می گردد و نمی توان آن را تعمیم داد. در این حدیث، داستان یکی از اصحاب پیامبر اسلام بنام ابوحذیفه روایت شده که پسر خوانده ای به نام “سالم” داشته و زمانی که فرزند خواندگی در اسلام حرام شد، همسر ابوحذیفه که قبلا بدون حجاب می توانست در برابر پسر خوانده اش “سالم” ظاهر شود، دیگر نمی توانست بدون حجاب کامل در برابر او ظاهر شود. ابوحذیفه و همسرش نزد پیامبر اسلام رفتند تا راه حلی برای این مشکل پیدا کنند. پیامبر به همسر آبوحذیفه گفت که به “سالم” شیر بدهد تا به این ترتیب، “سالم” در خانواده آنها محرم شود”. برخی از علمای اسلامی می گویند با توجه به شرایط ماجرای ابوحذیفه، نمی توان این حدیث را به دیگران تعمیم داد. ‘نص قرآن’ آنان معتقدند که فتوای دکتر عطیه، مخالف گفتار روشن قران (در آیه 233 سوره بقره) است که می گوید رضاعت (فرزند خواندگی بر اساس شیر دادن) از زمان تولد کودک تا پایان دوره شیرخواری او (دوسالگی) ادامه می یابد. بنابراین، پسر فقط در صورتی فرزند رضاعی یک زن می شود که در همان دو سال اول عمر، از پستان او شیر خورده باشد. علت محرم شدن، آنگونه که علمای اسلام بر اساس احادیث پیامبر بیان کرده اند، این است که در این سن شیر مادر عامل اصلی در تکوین استخوان و گوشت کودک است. به عبارت دیگر کودک جزیی از وجود مادر محسوب و از همین رو محرم او می شود. بنابراین به نظر علمای اسلامی، هر رضاعتی که پس از مرحله شیرخوارگی انجام می شود، نمی تواند باعث محرمیت شود. منتقدان فتوای عزت عطیه می گویند شیردادن زن به یک مرد بالغ به جای اینکه مشکل خلوت محرم را حل کند منجر به انتشار فساد در میان جوانان می شود و بعضی مردم از آن استفاده سوء خواهند کرد. همچنین طرح چنین مسأله جنجالی و مورد اختلاف در شبکه های تلویزیونی عربی ودیگر رسانه ها ، “دور از ادب فتوا” شمرده شده است. حجاب زن مسلمان مصری در مصر، شمار زنانی که از روبنده استفاده می کنند، اندک است به موجب گفته های قبلی دکتر عطیه، زنی که به همکار مرد خود شیر می دهد می تواند حجاب خود را در پیش روی او بردارد. این به نظر برخی از روشنفکران مسلمان، می تواند اینگونه تعبیر شود که زنان و دختران بی حجاب، که همه روزه مردان “نامرحم” آنها را می بینند، همه روزه مرتکب گناه می شوند. این روشنفکران معتقدند که فتوای دکتر عطیه، توهین به زنانی تلقی می شود که علاقه ای به داشتن حجاب ندارند. برخی دیگر از منتقدان فتوای دکتر عطیه، این سوال را مطرح می کنند که جهان اسلام که در حال حاضر با مشکلات عمیق تر ازین روبروست، چه نیازی به چنین فتواهایی دارد؟ در مصر شماری زنهایی که از روبنده (نقاب) استفاده می کنند، بسیار اندک است و خلوت محرم نیز به ندرت در دفاتر پیش می آی

عزت عطیه، رئیس بخش حدیث دانشگاه الازهر و از استادان این دانشگاه، پیشتر فتوا داده بود که زنان کارمند، “به منظور از بین بردن خلوت شرعی، می توانند به همکاران مرد خود شیر بدهند”. آقای عطیه گفته بود به موجب این کار خلوت محرم از بین می رود و “این زن می تواند چهره و موهای خود را به همکارش نشان دهد و در پیش روی آن مرد، حجاب خود را بردارد”. به رغم اینکه دکتر عطیه، بعداً فتوای خود را پس گرفت و پوزش خواست، اما مقامات ارشد دانشگاه الازهر، تصمیم گرفته اند تا زمان انجام تحقیقات کامل، او بر سر کارش حاضر نشود.